Zapalenie ścięgien (łac. tendinitis) jest jak sama nazwa wskazuje stanem zapalnym toczącym się w obrębie włókien ścięgnistych, które budują ścięgno – strukturę anatomiczną, która przyczepia mięsień do kości. Objawia się ono pod postacią dolegliwości bólowych i wrażliwości na dotyk

w obrębie struktur otaczających staw. Obecnie dla tej grupy schorzeń stosuje się termin tendinopatie.Zapalenie ścięgna może dotyczyć każdego stawu w Twoim ciele, jednak najczęściej obejmuje ono staw ramienny, łokciowy, nadgarstek, kolano i stopę. Zwyczajowo schorzenia te nazywamy: łokciem tenisisty, łokciem golfisty czy kolanem skoczka. Jeżeli mamy do czynienia z zapaleniem ostrym to może ono prowadzić do zerwania ścięgna, co z kolei pociąga za sobą konieczność interwencji chirurgicznej. Jednak w większości przypadku ta jednostka chorobowa może być z powodzeniem leczona poprzez odpowiedni rehabilitację w połączeniu z lokalnym leczeniem farmakologicznym.Jakie są objawy tendinopatii? objawy zapalenia ścięgien, występują najczęściej w miejscu, w którym przyczepiają się one do kości (entezopatia) i zazwyczaj obejmują:

– ból, określany jako tępy, w szczególności pojawiający się podczas ruchów kończyny
– tkliwość
– nieznaczny obrzęk
Kiedy udać się do lekarza?
Kiedy ból utrzymuje się przez dłuższy czas (kilka dni) i zaburza codzienna aktywność. Przyczyna: Zazwyczaj tendinopatia spowodowana jest wykonywaniem powtarzających się, tych samych lub podobnych ruchów przez dłuższy czas. U większości osób wynika ono z wykonywanej pracy, hobby, gdzie mamy do czynienia z powtarzalnością ruchów, powodujących napinanie się ścięgien i ich mikrouszkodzenia. Dlatego kluczowym elementem jest tutaj odpowiednia technika wykonywania ruchów/ćwiczeń czy to w sportach funkcjonalnych, kontaktowych czy treningu na siłowni. Ponadto ze względu na odmienności anatomiczne i fizjologiczne, każdy myślący o poważnym trenowaniu sportu, powinien dostosować trening pod okiem specjalisty do indywidualnych możliwości własnego organizmu. Czynniki ryzyka:
Czynnikami ryzyka rozwoju zapalenia ścięgien jest wiek, wykonywanie określonej pracy oraz wykonywanie określonych zawodów.
Wraz z wiekiem maleje wytrzymałość ścięgien, a tym samym zwiększa się ich podatność na kontuzje.
Wykonywanie określonych zawodów, w których: wykonujemy powtarzalne czynności, narażeni jesteśmy na wibracje, wysiłek fizyczny, wymuszoną pozycje ciała, predysponuje do rozwoju tendinopatii.
Dyscyplinami sportowymi o zwiększonym ryzyku rozwoju tej jednostki chorobowej jest koszykówka, golf, bieganie, pływanie, tenis ziemny. Powikłania:
Bez odpowiedniego leczenie, zapalenie ścięgna, może zwiększać ryzyko urazu pod postacią jego zerwania, które wymaga pilnej interwencji chirurgicznej. O przewlekłym zapaleniem ścięgna możemy mówić, kiedy stan zapalny utrzymuje się klika tygodni. Stan ten powoduje zmiany degeneracyjne w obrębie włókien ścięgna oraz wzmożone tworzenie, nowych nieprawidłowych naczyń krwionośnych w obrębie jego struktury. Kiedy pójść do lekarze:
Na pewno każda tendinopatia wymaga konsultacji lekarza, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem schorzeń układu mięśniowo-stawowego (ortopeda, lekarz medycyny sportowej). Również, nie bez znaczenia jest fakt czy dany specjalista był lub jest czynnym sportowcem, pozwala to na znaczne przełamanie barier i łatwiejszy kontakt.
Warto również przygotować się do wizyty robiąc listę wszystkich leków i suplementów diety, które stosujesz. Ponadto cenne są również informacje odnośnie wcześniejszych metod i efektów leczenia oraz badań diagnostycznych.
W trakcie wizyty zapytaj swojego lekarza o wszystko, a w szczególności te dotyczące ograniczenia wykonywanych aktywności, które nasilają schorzenie oraz ewentualne alternatywne metody treningowe. O co może zapytać lekarz?
Jak wspomnieliśmy we wcześniejszym rozdziale warto przygotować się do wizyty co znacząco usprawni proces diagnostyczno-terapeutyczny. Pytania jakie może zadać lekarz: Jak obszar objęty jest bólem ? Kiedy pojawiły się pierwszy raz dolegliwości ? W jakich okolicznościach się nasilają? Czy dolegliwości wystąpiły nagle, czy pojawiały się stopniowo ? Co nasila, a co łagodzi dolegliwości? Diagnostyka
W trakcie wizyty lekarz przeprowadzi badanie fizykalne oraz USG obszaru objętego schorzeniem, co pozwoli na postawienie ostatecznej diagnozy oraz w sposób precyzyjny określi obszar objęty zapaleniem. Leczenie
Terapia ma na celu zmniejszenie procesu zapalnego oraz złagodzenie bólu. Już proste czynności typu zaprzestanie wysiłku, okłady z lodu oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne aplikowanie miejscowo pozwalają na znaczne złagodzenie dolegliwości.

Drugim krokiem są:

1) niesteroidowe leki przeciwzapalne przyjmowane doustnie,
2) niekiedy konieczne jest iniekcja glikokortykosteroidów w obrębie ścięgna (tylko w fazie ostrej, nie przewlekłej)
3) terapia osoczem bogatopłytkowym (PRP ang. platlete rich plasma). Ta nowoczesna metoda polega na pobraniu krwi obwodowej pacjenta, odwirowaniu jej w specjalnej wirówce, a następnie z tak przygotowanego materiału pobraniu części bogatej w płytki krwi oraz czynniki wzrostu i ich iniekcje w obrębie miejsca objętego zapaleniem. Jak donoszą badania naukowe przyspiesza to w znaczy sposób rekonwalescencje oraz istotnie zmniejsza proces zapalny.
Fizykoterapia
Równolegle z miejscowym i systemowym leczeniem farmakologicznym często stosuje się specjalne programy fizykoterapeutyczne, które maja głównie na celu zwiększenie wytrzymałości ścięgien, aby uchronić je przed najistotniejszym powikłaniem przewlekłego zapalenia, jakim jest ich zerwanie. Styl życia i sposoby domowe
W domowym leczeniu zapalenia ścięgien zapamiętaj akronim O.L.E.K – odpoczynek, lód, elewacja, kompresja. Te proste zasady postępowanie pozwolą przyspieszyć Twoja rekonwalescencje i pozwoli zapobiec przyszłym problemom.

Odpoczynek. Unikaj czynności, które nasilają ból i obrzęk. Elementarną zasadą regeneracji tkanek jest odpoczynek. Nie oznacza to jednak, że masz całkowicie zaprzestać jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Zapalenie jest tylko sygnałem, aby zmodyfikować swój trening i dostosować go do zaistniałych okoliczności. Pomorze Ci w tym lekarz zajmujący się leczeniem urazów w sporcie.

Lód. Aby zmniejszyć ból, skurcz mięśni i obrzęk tkanek, obłóż obszar objęty schorzeniem lodem i przytrzymaj tak ok. 20 minut, klika razy dziennie. Doskonale nadają się do tego worki z lodem.

Elewacja. Uniesienie kończyny ma szczególne znaczenie, w przypadku gdy obszarem objętym zapaleniem są tkanki otaczające staw kolanowy. Pozwala to zmniejszyć obrzęk tkanek.

Kompresja. Jest kolejnym istotnym elementem, pozwalającym na zmniejszenie obrzęku oraz zahamowanie jego progresji, Prostym sposobem w ostrej fazie zapalenia jest owinięcie kończyny bandażem elastycznym kończyny.

Suplementy diety

Należy pamiętać, że stosowanie każdego suplementu diety powinno być uzgodnione z lekarzem prowadzącym. Niektóre z nich mogą istotnie wpływać na działanie stosowanych leków – zmniejszać lub zwiększać ich metabolizm, nasilać działania niepożądane. Wybraliśmy dla Was dwa, których skuteczność wykazano w badaniach naukowych:

Cissus quandrangularis. Roślina ta należy do winoroślowatych, jest stosowana w tradycyjnej medycynie indyjskiej jako środek zmniejszający ból oraz leczący schorzenia kostno-stawowe. Wyciąg zawiera aktywne substancje – ketosteroidy, które ze względu na podobieństwo w budowie wykazują działanie przeciwstawne do glikokortykosteroidów w obrębie tkanki kostnej i mięśniowej. Przez co zwiększając poziom kreatyny w komórkach mięśniowych, zwiększają masę kostną, hamują wytwarzanie wolnych rodników oraz aktywują komórki macierzyste w chrząstce stawowej. Badania na ludziach wykazały aktywność ekstraktu z cissusa w dawkach od 600-3200mg/24h w dawkach podzielonych, standaryzowanego na 2,5% ketosteroidów. Ważne jest to, że dawki już od 20mg/kg masy ciała wykazują efekt rozluźniający na mięśnie szkieletowe, przez co nie powinien być on stosowany przed treningiem.

Kolagenu. Na rynku można spotkać dwie formy – hydrolizat kolagenu oraz natywne formy kolagenu. Często producenci suplementów łączą te dwa składniki w jeden preparat. Natywny kolagenu typu II neutralizuje wolne rodniki, hamuje enzymy rozkładające białka w obrębie chrząstki stawowej, ułatwia transport mikoelementów (głównie miedzi) do tkanek – przez co przyspiesza procesy regeneracyjne, moduluje procesy zapalne. Wszystko to przyspiesza syntezę i regenerację tych struktur. Badania pokazują, że podawany doustnie wywiera niewielkie działanie na chrząstkę stawową. Natomiast preparaty zawierające hydrolizat kolagenu typu II, dostarczają materiałów budulcowych dla komórek ścięgien, więzadeł i chrząstki – głównie dwóch aminokwasów: proliny i hydroksyproliny. Badania wykazały, że suplementację hydrolizatem kolagenu zwiększa o 250 procent syntezę natywnego kolagenu typu II, przez co wykazuje swoje ochraniające chrząstkę stawowa właściwości. Dawkowanie to ok 1g hydrolizatu 2-3x dziennie.

Prewencja: Najistotniejszym elementem, który chroni nas przed zapaleniem w obrębie ścięgien jest odpowiednia metodyka treningowa. Na ten temat napisano już niejedną książkę, postaramy się wymienić najistotniejsze elementy, bez zagłębiania się w szczegóły:
Rozgrzewka przed treningiem. Elementarna zasada każdego treningu. Powoduje ona zwiększony napływ krwi do wszystkich struktur aparatu ruchowego tuż przed treningiem. Ważne, żeby nie zawierała ćwiczeń rozciągających, które wykonywane przed treningiem mogą sprzyjać powstawaniu kontuzji.
Technika. To podstawowy element każdego sportu. Wcześniej czy później zła technika prowadzi do kontuzji, które uniemożliwiają jego dalsze prowadzenie.

Rozciąganie po treningu. W sportach funkcjonalnych takich jak CrossfitTM zwane mobility, jest to bardzo istotny element z wielu względów. Po pierwsze rozciągnięte włókna budujące ścięgna są mniej narażone na mikrourazy powstałe w trakcie wykonywania treningu, przez co rzadziej dochodzi do ich zapalenia. Po drugie większa mobilność pozwala, a czasami jest warunkiem koniecznym do prawidłowej techniki wykonywania danego ćwiczenia. W sportach siłowy takich jak podnoszenie ciężarów trzy elementy w kolejności mają elementarne znaczenie w progresji: mobilność, moc (eksplozywność), siła. Jedynie eksplozywność jest warunkowana genetycznie – każdy rodzi się z zaprogramowana ilością połączeń nerwowo-mięsniowych w obrębie włókien mięśni szkieletowych. Resztę da się wypracować.

Równowaga. Kolejna złota zasada, polegająca na harmonicznym rozwoju. Znakomicie wkomponowuje się w nią trening funkcjonalny. Polega ona na równomiernym kształtowaniu sylwetki. Duża powtarzalność ruchów tak jak wspomniano na początku naszego artykułu jest główną przyczyna powstawania zapaleń i urazów. Dlatego też w swój trening powinniśmy wkomponowywać elementy harmonicznego rozwoju sylwetki np. angażując na jednym treningu antagonistyczne grupy mięśniowe.

Regeneracja. Kolejny istotny element. Włókna nie tylko ścięgien, ale także i mięśni wymagają odpowiedniego okresu spoczynku, aby odtworzyć swoją strukturę. W trakcie okresu spoczynku istotnym elementem jest odpowiednia dieta, dostarczająca substancji budulcowych, jak i podaż płynów. Te ostatnie mają bardzo istotny element w regeneracji elementów tkanek budujących stawy.
Tkanki te nie są doskonale ukrwione, przez co niektóre elementy budulcowe dostają się do nich na zasadzie dyfuzji tzn. przenikania, rozpuszczone w wodnych strukturach tych tkanek.

Dbaj o ergonomię pracy. Dostosuj wysokość krzesła, klawiatury, monitora do swojego wzrostu, długości ramion itp.

Podsumowując, aby uniknąć kontuzji w każdej dyscyplinie sportowej musisz dostosować trening do swoich możliwości, wynikających z indywidualnych predyspozycji anatomicznych i fizjologicznych. Żaden program treningowy nie jest uniwersalny. Czasami jest konieczne zwrócenie się z pomocą do lekarza, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem sportowców (ortopeda, lekarz medycyny sportowej). Jedynie kompleksowe podejście w kooperacji lekarza, dietetyka, fizjoterapeuty oraz trenera personalnego pozwolą osiągnąć sukces i uniknąć urazów oraz procesów zapalnych ścięgien i mięśni.